Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, TRT World yayınında gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu. ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasından bu yana mevcut uluslararası sistemin gerçek savlarını yeni “Amerikan bakış açısıyla” sorguladığını belirten Fidan, tüm dünyaya “şok dalgaları” gönderdiği kanısında olduğunu kaydetti.
AA’nın aktardığına göre Fidan, Trump’ın ABD’nin mevcut sistemden “daha fazla ne elde edebileceğini” aradığına işaret ederek, “Çünkü onların bakış açısına göre, ABD verdiğinden daha azını alıyor. Bu sebeple tüm ilişkileri, ekonomiyi, ticareti, teknolojiyi ve güvenliği sorguluyorlar” diye konuştu.
‘AVRUPA’NIN ABD’YE BAĞIMLILIĞI NASIL AZALTILABİLİR?’
Avrupalı aktörlerin “yeni gerçekleri” konusunda oldukça endişeli olduğunu aktaran Fidan, Avrupalıların bu durumun geçici olduğunu umduğunu söyledi. Fidan, bunun gerçekleşmemesi durumunda ise alternatiflerin ve bazı önemli konuların halihazırda tartışılmaya başladığını bildirerek, “Yeni bir güvenlik yapısı nasıl oluşturulabilir? Yeni bir ekonomik yapı ile nasıl ilerlenebilir? Avrupa’nın ABD’ye bağımlılığı nasıl azaltılabilir? Modern dünyada, mevcut zorluklar karşısında nasıl yol alınabilir?” sorularının sorulduğunu vurguladı.
Bunların Avrupalıların kendilerine sorduğu büyük sorular olduğuna işaret eden Fidan, bunun geçici bir durum olduğunu umduklarını ve tüm dünya için bir uyanış çağrısı olarak gördüğünü kaydetti.
‘TÜRKİYE, UKRAYNA’DA BARIŞA KATKIDA BULUNMAYA HAZIR’
Trump’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nda “derhal ateşkes” istediğini hatırlatan Fidan, olası bir barış planının zor ancak denemeye değer olduğunun altını çizdi. Fidan, savaştaki ölümler ve yıkımın büyüklüğüne dikkati çekerek, “Türkiye, Ukrayna’da barışa katkıda bulunmak ve Ukrayna’nın yeniden inşasına katkıda bulunmak için her türlü rolü oynamaya istekli ve hazır” diye konuştu.
Öncelikle ateşkes, uygulanabilir ve uzun vadeli bir barış planına ihtiyaç olduğunu aktaran Fidan, “Şu an ABD yönetimi, Avrupalılar ve bizler; hepimiz, olası ateşkes ve barış planının farklı yönleri üzerinde çalışıyoruz. Ancak, kısa vadeli acil ateşkes ihtiyacını uzun vadeli stratejik kaygılarla birleştirmek şu anda çok önemli bir konu. Şu anda üzerinde çalıştığımız konu tam olarak bu” ifadelerini kullandı.
Bakan Fidan, Türkiye’nin ateşkes görüşmelerinde yer almak, ev sahipliği ve yapabilecekleri hakkında tekliflerde bulunduğunu kaydederek, ABD’nin şu an ilk görüşmeleri yaptığını ve plan oluşturma sürecinde olduğunu belirtti.
ABD’li mevkidaşı Marco Rubio, Trump’ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ve Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov ile Almanya’daki temaslarına değinen Fidan, şu an planın oluşturulma aşamasında olduğu izlenimini edindiğini belirtti.
‘TÜRKİYE’NİN MASADA OLMASI GEREKTİĞİNİ SÖYLEMİYORLAR’
Bakan Fidan, Avrupalıların Ukrayna meselesinde masada olmama ihtimaline ilişkin, “Avrupalı dostlarımızın endişelerini gerçekten anlıyoruz. Dürüst olmak gerekirse haklı olduklarını düşünüyorum” dedi. Süreçte Avrupalılara da danışılması gerektiği mesajını veren Fidan, Türkiye gibi onların da sürecin parçası olması gerektiğini dile getirdi.
Fidan, Avrupalılardan ise, bazen “aynı olgun davranışın” görülmediğini vurgulayarak, ” (Avrupalılar) Onların masada olma hakkını tanıyoruz. Ama çoğu zaman Türkiye’nin de masada olması gerektiğini söylemeyi ihmal ediyorlar. (Savaş) Çünkü bizim yakın çevremizde oluyor. Bunun haricinde her iki tarafla da yakın bağlarımız var ve Türkiye pek çok aktörden daha fazlasını sunabilir” diye konuştu.
‘BAZI ACI SEÇİMLER YAPMAK ZORUNDAYIZ’
“İdeal bir dünyada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunduğunu görmek isteriz. Ancak şu an savaş dönemindeyiz; ve ne yazık ki bu savaşın sonucunda bazı seçimler; bazı acı seçimler yapmak zorundayız” diyen Fidan, şu anda bunların masada olduğuna işaret etti.
Fidan, bütün tarafların “ateşkes için önceliğin ne olması gerektiğini” sorguladığına değinerek, iki tarafın da farklı hedefleri ve endişeleri olduğunu, ABD arabuluculuğunun tarafları bir orta yolda buluşturmaya yeterli olup olmayacağının sorgulandığını söyledi.
‘PKK’DAN KURTULMAMIZ GEREKİYOR’
ABD’li mevkidaşı Rubio ile Suriye’deki durumu da ele aldıklarını belirten Fidan, ABD’li yetkililerin bugün kendi politikalarını formüle ettiğini düşündüğünü ve detaylı görüşmeler için zamana ihtiyaç olduğunu söyledi. Fidan, “Hem Suriye ve Türkiye’nin hem de Irak ve Kürtlerin çıkarları için PKK’dan kurtulmamız gerekiyor” dedi ve şöyle devam etti:
“Sadece Türkiye’yi hedef almıyorlar. İran’ı hedef alıyorlar, Irak’ı hedef alıyorlar, Suriye’yi hedef alıyorlar. Bu nedenle, bu virüsten hep birlikte kurtulmanın zamanının geldiğini düşünüyorum.”
IŞİD’LE MÜCADELE
IŞİD’in yeniden ortaya çıkmamasının sağlanması hususunda bölge ülkelerinin terör meselesini ele almak için sorunu sahiplenerek bir platform kurmasının önemine değinen Fidan, Türkiye’nin böyle bir platform kurulması konusundaki önerisini hatırlattı. Fidan, bu hususta istihbarat konusunun önemine atıfta bulunarak, yapılandırılmış bir mekanizmaya ihtiyacın olduğunu ve bunun sadece IŞİD meselesinde değil, sınır güvenliği konusunda çalışmak için de iyi bir başlangıç olacağını aktardı.
“Terör sorununu çözmek” amacıyla bölgeye yapılan müdahalelerin başka sorunlara da neden olduğuna dikkati çeken Fidan, bunların yaşanmaması için bölgesel sahiplenmenin önemini vurguladı.
GAZZE’DE ATEŞKES
Bölgedeki gelişmelerin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gazze’deki ateşkesi sürdürmeye niyetli olmadığını gösterdiği değerlendirmesini yapan Fidan, “Tüm rehineleri alır almaz, (Netanyahu’nun) niyeti maalesef savaşı yeniden başlatmak. Çünkü Amerikalılar dışında onu durduracak ne bir baskı ne de başka bir güç var” dedi.
Fidan, ABD Başkanı Trump ve yönetiminin Gazze’de bir başka soykırımı önleme görevinin olması gerektiğini vurgulayarak, aksi durumda Trump’ın seçim kampanyası sırasında dile getirdiği savaşları durduracağı yönündeki mesajlarının boşa gideceğinin altını çizdi. Her iki tarafın müzakerecilerinin de ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesi için gerekli ayrıntıları çözmesini umduğunu kaydeden Fidan, “Önümüzdeki iki hafta, ikinci aşamaya geçilmesi açısından büyük önem taşımakta” diye konuştu.
(ANADOLU AJANSI)
